Agguaqatigiissillugu inuunerusalerpugut
Ukiut kingulliit 30-it ingerlaneranni ukiullu 2006-mit 2010-mut nassuiaasiorfiusut takutippaat inuusarneq agguaqatigiissillugu malunnaatilimmik annertuseriarsimasoq, tamatuma takutippa nukappiaqqat inoorlaat 67,8 angullugit utoqqaassuseqalernissaq ilimagissagaat, niviarsiaqqallu inoorlaat ukiunik 5-nik sivisunerusumik inuusarnissartik ilimagissallugu, tassalu 72,8 angullugit utoqqaassuseqalernissaq. Imaappoq 1980-ikkut aallartinnerannut naleqqiullugu angutit ukiunik 8-nik inuunerusalissapput arnallu ukiunik 6-nik inuunerusallutik. Inuunertusineq taamaakkaluartoq nunat avannarliit akornanni inuusarnernut naleqqiullugu appasinnerpaavoq.
Inuusarnerup agguaqatigiissillugu taama appasitsigineranut nassuiaataasut ilagaat imminortarnerpassuit. Ukiuni 1980-miit 2009-mut 1.474-it imminorneq qinersimavaat. Assigaa ukiut qulit kingulliit ingerlaneranni nunatsinni illoqarfeeqqat minnerusut innuttai – imaluunniit Blok P-mi Nuummi ingitserneqangajalersumi najugaqartut tamarmik imminornerat.
Innuttaasut amerlassusaat isigigaanni Danmarkimi imminoortartunut sanilliullugu imminortartut 7,4-mik amerlanerupput. Inuunermik annaasat pisimanngikkaluar-pata agguaqatigiissillugu inuusarneq qaffasinnerusimassagaluarpoq. Imminortatut ukiukinnerat pissutaalluni, agguaqatigiissillugu inuuffissap naatsorsornera appasippoq. Imminortunit 1.474-nit taamaallaat 30-it 65-it sinnerlugit ukioqarput.
Paasissutissat pineqartut allallu amerlanerit Kisitsisaasivimmi tabelini 3-ni takuneqarsinnaapput
Inuusunut nalunaarsuusiaq tunngavinnut, piffissamut, utoqqaassusermut, suiaassusermut suussutsimullu tulleriissillugit
1968-miit 2009-mut toqutaasut piffissamut, immikkoortortaqarfinnut, dk-allattuiffianut, suiaassusermut utoqqaassusermullu tulleriis-sillugit
1968-miit 2009-mut toqqutaasut immikkoortortaqarfinnut, najugaqarfinnut, dk-allattuiffianut suiaassusermullu tulleriissillugit
Tabelit nutaat marluk toqqutaasunut tunngasunik nassuiaasiat Nakorsaaneqarfik suleqatigalugu takusassiaapput, piffimmi 1968-miit – 2009-mut ataqatigiissumik peqqissaartumillu tabelimik pilersitsineq iluatsimmat. Tabelit siunissami ukiumoortumik nutarterneqartassapput.
Kisitsisaasivimmi kisitsisit
Tamanut nalunaarusiaq manna aallaavigalugu innuttaasut pillugit kisitsisitigut nassuiaasiaq nittartakkatsigut (www.stat.gl) pivoq, taamatullu Kisitsisaataasivitsigut (http://bank.stat.gl). Ataatsimut nittarsaassinermut ikaarsaarneq pivoq, taamatullu Kisitsisaataasivitsigut (http://www.stat.gl).
Siunnerfigaarput nassuiaasianik pitsaalluinnartumik suliarisanik paasissutissiisarnissaq periarfissinniarlugu, tassuunakkut ajornaatsumik tabelinik namminerisamik pilersitsisinnaanissaq. Paasissutissat Kisitsisaasivimmi kalaallisut qallunaatut tuluttullu allatat qimerloorneqarsinnaapput.
Ulluni makkunani nalunaarsuutitut tunngavigisavut malillugit ataqatigiissumik, peqqissaartumik aalaakkaasumillu paasissutissanik nittarsaassisisinnaavugut:
Inuit amerlassusiat: 1977-2010
Erninerit: 1973-2010
Toqusarnerit: 1973-2010
Toqqunermut pissutaasut: 1968-2009
Nuttarnerit*: 1993-2010
Nuunnerit*: 1993-2010
*Kisitsisit tunngavittut nalunaarsuutit 1981-miit 1992-mut nassaarineqarsinnaapput kingusinnerusukkullu Kisitsisaataasivitsigut misissorneqarsinnaassallutik
Nalunaarsuutinik pilersitsinermi allaffissornikkut immikkoortitereriaaseq atorneqarpoq, tassani kommunit suunerat 2009-mi kommunit aggornilersornerat sinerissami agguataarsimanerannut nassuiaasigaallutik. Kommunit inissisimanerannut tunngatillugu suussutsit marluk atorpagut. Immikkoortortaqarfiit, qanga kommuneqarfiit immikkoortinnerat assigalugu taamatullu sumiiffiit, illoqarfiusinnaasoq, nunaqarfiusinnaasoq, aatsitassarsiorfiusinnaasoq il.il.. ASIAp (www.asiaq.gl) nassuaasiaa malipparput. ASIAp sumiiffiit pillugit allattuiffiutaa maannarpiaq oqaluttuarisaaneq malillugu sumiiffiit tamaasa allattugaatiginngilai.
Aalaakkaasoq qulakkeerniarlugu pisarnitsitut nalunaarsuutitut tunngavigisavut misissorsimavavut taamalu assigiinngissutaasunik annikitsunik iluarsisatsinnik malugisaqarluta. Taamaattumik innuttaasut pillugit kisitsisitigut kukkunersiorlugu nassuiaasiaq siornagut saqqumiussaasunit allaassuteqalaarpoq.
Kisitsisaasivitsinni tabeli soqutigisaq piaartumik iserfiginiaraanni innersuussissut toqqaannartoq (link), tabelip imaluunniit titartakkap ataatungaani nassuiaasiaq toorlugu.
Takussutissiaq 1.
Innuttaasut jannuarip aallaqqaataani suiaassusermut immikkoortillugit, 2003-2011
|
|
2003 |
2004 |
2005 |
2006 |
2007 |
2008 |
2009 |
2010 |
2011 |
|
Nuna ta-makkerlugu |
56.676 |
56.854 |
56.969 |
56.901 |
56.648 |
56.462 |
56.194 |
56.452 |
56.615 |
|
Angutit |
30.249 |
30.335 |
30.319 |
30.182 |
30.005 |
29.885 |
29.809 |
29.936 |
29.942 |
|
Arnat |
26.427 |
26.519 |
26.650 |
26.719 |
26.643 |
26.577 |
26.385 |
26.516 |
26.673 |
Kisitsisaasivimmi kisitsisit takukkit (http://bank.stat.gl/benst1 )
2010-ip ingerlanerani innuttaasut 163-nik amerleriarput. Tamanna malittuani ima nassuiaasersorneqarpoq:
Takussutissiaq 2.
Innuttaasut nikerarnerat 2010
|
Innuttaasut 1. januar 2010 |
56.452 |
|
+ ajornatik inuusut |
868 |
|
- toqusut |
-510 |
|
+ nutsertut |
2.491 |
|
- allamut nunasisut |
-2.651 |
|
- Naqqiut |
-35 |
|
Innuttaasut 1. januar 2011 |
56.615 |
Malugiuk: Iluarsiissutit kisitsisitaat (ilanngaatissat ilanngaatigireerlugit) nalinginnaasumik annikitsumik qaffasinnerupput.
868-it 2010-ip ingerlanerani inuusut Kisitsisaataasiviup tabeliisigut najukkamut, suiaassusermut, anaanaasut utoqqaassusaannut, anaanaasut inunngorfiinut 1977-miit – 2010-mut immikkoortiterneqarsinnaapput. Sinerissami agguataarsimaneq malillugu paasissutissaasut kommuninut, immikkoortortaqarfinnut sumiiffinnullu immikkoortiterneqarsinnaapput. Tabeli peqqissaarluinnartumik inunngortut pillugit suliaq ½ milliuuninik tabelcelleqarpoq.
Takussutissiaq 3.
Kommuneqarfinni inunngortut 2008-2010
|
|
2008 |
2009 |
2010 |
|
|
|||
|
Katillugit |
834 |
895 |
868 |
|
Kommune kujalleq |
110 |
121 |
115 |
|
Kommuneqarfik Sermersooq |
297 |
345 |
333 |
|
Qeqqata |
163 |
149 |
133 |
|
Qaasuitsup |
264 |
280 |
287 |
Kisitsisaasivimmi kisitsisit takukkit ( http://bank.stat.gl/benbblm2 )
Takussutissiaq 3-mi takutinneqarpoq 2010-mi 2009-mut naleqqiullugu 27-nik inunngortukinnerusimasoq. Ernisarnerup ingerlarnga allanngungaarsimannilaq. Titartagaq 1-mi ukiut qulit kinguliit ingerlaneranni kinguaassiornerup ataatsimut nikerarnera takuneqarsinnaavoq. Kommuneqarfiit akornannissaaq kinguaassiornerup ataatsimut nikerarnera annerusumik malunnaateqanngilaq. Kisianni kinguaassiornerup qaffasissusia illoqarfiit nunaqarfiillu akornanni annertuumik nikingavoq. Takujuk http://bank.stat.gl/BENBBSF2 kommuneqarfinni kinguaassi-orneq.
http://bank.stat.gl/BENFT-mi innuttaasuni 3-ni immikkoortitani ukioqqortussuseq apeqqutaalluni kinguaassiorneq takuneqarsinnaavoq 1) arnat tamarmik, 2) arnat Kalaallit Nunaanni inuusut aammalu 3) arnat nunaqarfinni najugaqartut.
Arnani tamani arnanilu Kalaallit Nunaanni inuusuni kinguaassiornerup nikingassutaat annertoorsuujunnaarpoq. Nunaqarfinni najugaqartut titartakkami 1-mi takuneqarsinnaapput ukiumi allanngorarnernut malussarissusiat annertunerusoq, tamanna peqquteqarluni arnat ikinnerusut nunaqarfinni najugaqarnerat. Taamaakkaluartoq nikingassuseq erseqqarissoq aalajangissallugu arnat nunaqarfinni najugaqartut nuna tamakkerlugu agguaqatigiissitsinermit amerlanerusinik qitornisartut.
Titartagaq 1.
Innuttaasunut 3-nut ataatsimoortitanut ataatsimut kinguaassiorneq 1977-2010
Kisitsisaataasivimmiittut kisitsisit takukkit ( http://bank.stat.gl/benft )
Takussutissiaq 4-mi takutinneqarpoq toqusut amerlassusaat kommunini najugaqarfiinut toqquiannullu immikkoortillugit.
Takussutissiaq 4.
Kommunini toqusoqarnerit 2009-2010
|
|
Angutit |
Arnat |
Katillugit |
|||
|
|
2009 |
2010 |
2009 |
2010 |
2009 |
2010 |
|
|
Toqusut |
|||||
|
Katillugit |
|
|
|
|
|
|
|
Katillugit |
188 |
204 |
249 |
306 |
437 |
510 |
|
Illoqarfik |
156 |
166 |
210 |
252 |
366 |
418 |
|
Nunaqarfik |
32 |
38 |
39 |
54 |
71 |
92 |
|
Kommune Kujalleq |
|
|
|
|
|
|
|
Katillugit |
34 |
33 |
55 |
47 |
89 |
80 |
|
Illoqarfik |
28 |
30 |
44 |
38 |
72 |
68 |
|
Nunaqarf |
6 |
3 |
11 |
9 |
17 |
12 |
|
Kommuneqarfik Sermersooq |
|
|
|
|
|
|
|
Katillugit |
59 |
64 |
80 |
99 |
139 |
163 |
|
Illoqarfik |
50 |
47 |
73 |
87 |
123 |
134 |
|
Nunaqarf |
9 |
17 |
7 |
12 |
16 |
29 |
|
Qeqqata kommunia |
|
|
|
|
|
|
|
Katillugit |
29 |
35 |
27 |
45 |
56 |
80 |
|
Illoqarfik |
27 |
32 |
22 |
42 |
49 |
74 |
|
Nunaqarf |
2 |
3 |
5 |
3 |
7 |
6 |
|
Qaasuitsup kommunia |
|
|
|
|
|
|
|
Katillugit |
66 |
72 |
85 |
115 |
151 |
187 |
|
Illoqarfik |
51 |
57 |
71 |
85 |
122 |
142 |
|
Nunaqarf |
15 |
15 |
14 |
30 |
29 |
45 |
Kisitsisaataasivimmi kisitsisit takukkit ( http://bank.stat.gl/BENBBDM2 )
Titartakkami malittuani takutinneqarpoq ukiuni 2000-miit – 2010-mut nuttarnerit nikerarnerat. Ukiuni pineqartuni inuit arlallit ukiut tamaasa Kalaallit Nunaannit nuuttarsimapput. 2009-mi nunatsinnut nuussimapput inuit 2.491-it akerlianit 2.651-it nunatsinnit nuussimallutik. Tassalu inuit 160-it nunatsinnit nuussimapput, ukiunut siuliinut naleqqiullugu malunnaatilimmik ikinnerusut.
Piffissaq isigalugu, immikkut naatsorsukkani ”Kalaallit Nunaata avataani inuusut” nunatsinnut nuuttut nunatsinillu nuuttut amerlaqatigiiginnarput. Agguaqatigiissillugu ukiut tamaasa naatsorsuiffik tamakkerlugu inuit 349-it nunatsinnit nuupput (Kalaallit Nunaanni inuusut).
|
Titartagaq 2. |
Nuttarnerit 2000-2010
Kisitsisaataasivimmi kisitsisit takukkit ( http://bank.stat.gl/benbbiu2 )
2010-mi katillugit nuunnerit 22.313-it nalunaarsorsimapput, tassa ukiumut nuuttarnerit amerlanerpaajusut, ukioq nallugu naalunaarsugaasut. Nuunnerit amerlanersaat sumiiffinni pisarput – sumiiffiup ataatsip iluani.
Takussutissiaq 5.
Kommunini nuuttarnerit 2010
|
|
Kommuni Kujalleq |
Kommuneqar-fik Sermersooq |
Qeqqata kommunia |
Qaasuitsup kommunia |
Sumiiffit allat |
Kommuni qimataq Katillugit |
|
Kommuni nuuffigisaq katill |
3.524 |
8.174 |
3.987 |
6.608 |
20 |
22.313 |
|
Kommune Kujalleq |
2.996 |
354 |
130 |
139 |
2 |
3.621 |
|
Kommuneqarfik Sermersooq |
314 |
6.801 |
468 |
445 |
9 |
8.037 |
|
Qeqqata Kommunia |
95 |
491 |
3.019 |
303 |
3 |
3.911 |
|
Qaasuitsup Kommunia |
117 |
522 |
366 |
5.717 |
6 |
6.728 |
|
Sumiiffiit allat |
2 |
6 |
4 |
4 |
- |
16 |
Kisitsisaataasivimmi kisitsisit takukkit ( http://bank.stat.gl/benbaf2b )
Titartagaq 3.
Kommunini nutsertut ataatsimut 1993-2010
Kisitsisaasivimmi kisitsisit takukkit ( http://bank.stat.gl/benbbaf2 )
Annertunerusunik paasisaqarusuttunut Lars Pedersen e-mailikkut: larp@stat.gl attavigalugu saaffigineqarsinnaavoq.